BUDDHA

ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈ အေျခအေန Market Failure အပိုင္း ၁

          အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ေနတဲ႔ ေစ်းကြက္စံနစ္မွာ Market Failure ျဖစ္တာ အေၾကာင္းရင္း (၂) ရပ္ ရွိပါတယ္။ (၁) ေစ်းကြက္ က တခ်ိဳ႕ေသာ ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ထုတ္လုပ္၊ ျဖည္႔ဆည္းရာမွာ  မွားယြင္းတဲ႔ ပမာဏ ထုတ္လုပ္ျခင္း (၂) စီးပြားေရးအရ လက္ခံႏိုင္တဲ႔၊ သင္႔ေတာ္တဲ႔ အခ်ိဳ႕ေသာ ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ထုတ္လုပ္ဖို႔ရန္ သယံဇာတသြင္းအားစုမ်ား ခြဲေဝေပးမႈ လုံးဝ မရွိျခင္း တုိ႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ အမ်ိဳးအစား ပ်က္ယြင္းမႈ ျဖစ္ရျခင္းကေတာ႔ ကုန္စည္တစ္ခုကို ထုတ္လုပ္တဲ႔ အခါမွာ အဲဒီကုန္ပစၥည္းရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးနဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြဟာ တကယ္ ဝယ္ယူ သူေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်သူေတြကို မသက္ေရာက္ဘဲနဲ႔  အျခားအျပင္လူေတြကို သက္ေရာက္ျခင္းေၾကာင္႔   ျဖစ္လာတာ ပါ။ ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္မ်ားက externalities သို႔မဟုတ္ spillovers လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားပ်က္ယြင္းျခင္းကေတာ႔ public goods လုိ႔ေခၚတဲ႔ ျပည္သူပိုင္ ကုန္ပစၥည္း ေတြေၾကာင္႔   ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရက ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈ ၂ မ်ိဳးစလုံးကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ အေရးယူ   ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ရပါမယ္….

ကာလရွည္ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ Bonds: Long-Term Liabilities

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံႀကီးမွာ အေျပာင္းအလဲေတြကလဲ ျဖစ္ေနၿပီ ဆိုေတာ႔ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ ေပၚထြန္း လာဖုိ႔ကို   ေမွ်ာ္လင္႔ရင္း Bonds နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိတာေလးေတြ ေရးခ်င္ပါတယ္။ သိၿပီး ေတာ္ၿပီး တတ္ၿပီးသူမ်ားအတြက္ အသုံးမဝင္ေပမဲ႔ မသိေသး မတတ္ေသးသူမ်ားအတြက္ေတာ႔ ေကာင္းေကာင္း အသုံးဝင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ပါတယ္။

ေငြေၾကးပမာဏရဲ႕ေနာက္ခံကဘာလဲ?

ေငြေၾကးပမာဏရဲ႕ အဓိကအစိတ္အပိုင္းျဖစ္တဲ႔ ေငြစကၠဴ၊ ေငြအေၾကြမ်ားနဲ႔ စာရင္းရွင္ အပ္ေငြ checkable deposits မ်ားသည္ ေပးေခ်ဖုိ႔ ေၾကြးၿမီေတြဘဲ   ျဖစ္ပါတယ္။ ေငြစကၠဴေတြက ဗဟိုဘဏ္ ရဲ႕ လည္ပတ္ေနတဲ႔ ေၾကြးၿမီေတြ၊ စာရင္းရွင္အပ္ေငြေတြ ကေတာ႔ ကူးသန္းေရာင္း ဝယ္ေရး  ဘဏ္ေတြ နဲ႔ ေငြစုေငြေခ်းအသင္းေတြရဲ႕   ေၾကြးၿမီေတြဘဲ   ျဖစ္ပါတယ္..။   ေငြစကၠဴနဲ႔ စာရင္းရွင္ အပ္ေငြ (တနည္းေျပာရရင္ ခ်က္လက္မွတ္ေရးၿပီး ထုတ္ယူႏိုင္တဲ႔ေငြ) ေတြမွာ သူတို႔ကို ျပဳလုပ္တဲ႔ ကုန္က် စရိတ္ (intrinsic value) မရွိဘူးလို႔ ယူဆထားပါတယ္..။ 

ေငြေၾကးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားႏွင္႔ ေငြေၾကးအဓိပၸါယ္

တိုင္းျပည္တစ္ခုမွာ ေငြေၾကးစံနစ္ ေကာင္းမြန္စြာ လည္ပတ္မွသာ ဝင္ေငြနဲ႔ အသုံးစရိတ္ေတြရဲ႕ လည္ပတ္ စီးဆင္းမွဳကို အေထာက္အပ႔ံ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္အေနနဲ႔လဲ resources ေတြကို ေကာင္းမြန္ ထိေရာက္စြာ အသုံးျပဳႏိုင္ၿပီး full employment ကို ရရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေငြေၾကးစံနစ္ ေကာင္းေကာင္း မလည္ပတ္ေတာ႔တာနဲ႔ သယံဇာတ ခြဲေဝ အသုံးခ် မွဳေတြ ပ်က္စီးကုန္ၿပီး စီးပြားေရးအေဆာက္အအုံရဲ႕ ထြက္ကုန္၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိမွဳႏွင္႔ ေစ်းႏွဳန္းစတာေတြမွာ မတည္ၿငိမ္မွဳေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အခု ဗဟိုဘဏ္ကလူမ်ား သိၿပီးျဖစ္တဲ႔ ေငြေၾကး လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔၊ ေငြေၾကးအဓိပၸါယ္တို႔ စတာေတြ   ေရးသားမွာ ျဖစ္ပါတယ္.. သိၿပီး သားေတြျဖစ္ေပမဲ႔ သည္းခံၿပီး ဖတ္ေပးၾကဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္..။ 

အလုပ္လက္မဲ႔၊ စီးပြားေရးဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ႏွဳန္းႏွင္႔ အနာဂတ္ကာလအေျခအေန

အခုအလုပ္လက္မဲ႔အေျခအေနနဲ႔ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္တဲ႔ အေျခအေနေတြမွာရွိတဲ႔ production possibilities model နဲ႔ လက္ရွိ ကာလ ေရြးခ်ယ္မွဳေၾကာင္႔ ျဖစ္လာမဲ႔ အနာဂတ္ production possibilities curve မ်ား အေၾကာင္း  ေရးသား မွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္....။

Production Possibilities Model

           Society က ရွားပါးတဲ႔ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြကို ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွဳေတြ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ အေကာင္းဆုံးေရြးခ်ယ္ အသုံးျပဳတာကို Production Possibilities နဲ႔ ရွင္းျပပါမယ္။ ပထမ လြယ္ေအာင္လုိ႔ assumptions ေတြထားမယ္..

• Full employment - တိုင္းျပည္က သူ႔ရဲ႕ရႏိုင္သမွ် သယံဇာတရင္းျမစ္အားလုံးကုိ အသုံးျပဳ လုပ္ကိုင္ေနတယ္။
• Fixed resources - သယံဇာတအရင္းအျမစ္ေတြ တနည္းအားျဖင္႔ factors of production ေတြရဲ႕ အေရအတြက္ ပမာဏနဲ႔ အရည္အေသြးဟာ မေျပာင္းလဲဘူး.. ပုံေသလုိ႔ယူဆမယ္။
• Fixed technology - နည္းပညာရပ္ေတြ၊ ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ဖုိ႔ အသုံးျပဳတဲ႔ နည္းပညာေတြကိုလဲ ပုံေသထားမယ္။
• Two goods - တိုင္းျပည္ဟာကုန္စည္ ၂ မ်ိဳးဘဲ ထုတ္လုပ္တယ္လုိ႔ ယူဆမယ္.. စာသုံးကုန္စည္နဲ႔ စက္မွဳကုန္စည္.. တနည္းေျပာရရင္ consumer goods နဲ႔ capital goods - ပီဇာနဲ႔ စက္ရုပ္..       

          ပီဇာက consumer goods - လူေတြရဲ႕လုိအင္ဆႏၵကို တိုက္ရုိက္ျဖည္႔ဆည္းေပးတဲ႔ကုန္စည္.. စက္ရုပ္က capital goods - ထုတ္လုပ္မွဳမွာ ပိုၿပီးထိေရာက္မွဳရွိေစဖုိ႔ အသုံးျပဳတဲ႔လူေတြရဲ႕လိုအင္ဆႏၵကို သြယ္ဝိုက္   ျဖည္႔ဆည္းေပးတဲ႔ကုန္စည္.. 

လူတစ္ဦးခ်င္းစီႏွင္႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ေခြ်တာစိစစ္သုံးစြဲမွဳဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား

            Macroeconomics ဆိုတာ တိုင္းျပည္တစ္ခုလုံးကို ဒါမွမဟုတ္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခခံစုေပါင္းယူနစ္ေတြ ျဖစ္တဲ႔ အစိုးရ၊ အိမ္ေထာင္စုေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြ စတာေတြကို ေလ႔လာစစ္ေဆးတာ၊ အဲဒီ အဓိကကိုယ္စားလွယ္ေတြၾကား ဆက္ႏြယ္မွဳေတြကို ၿခံဳငုံ ေလ႔လာတာ၊ ၿပီးေတာ႔ စီးပြားေရးဆုိင္ရာအတုိင္းအတာေတြျဖစ္တဲ႔ စုစုေပါင္းထြက္ကုန္၊ စုစုေပါင္းဝင္ေငြ၊ စုစုေပါင္းအသုံးစရိတ္၊ အလုပ္လက္မဲ႔၊ အေထြေထြေစ်းႏွဳန္းအဆင္႔ စတာေတြနဲ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို စိစစ္တာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္း၊ တစ္ခုခ်င္းကို ေလ႔လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း အလုပ္လက္မဲ႔ျပႆနာကို macroeconomic ေခါင္းစဥ္ အေနနဲ႔ေလ႔လာ မယ္ဆုိရင္ေတာ႔ အလုပ္လက္မဲ႔ႏွဳန္းကို ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ အလုပ္ရွာရတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာသလဲဆုိတဲ႔အေပၚမွာ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ခ်င္းက ျပဳလုပ္ထားတဲ႔  ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ၾကည္႔ရမယ္။ သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားတဲ႔ အလုပ္သမား   ေစ်းကြက္ ေတြက အလုပ္သမားဌားရမ္းမႈကို အားေပးတဲ႔ ပုံစံလား သို႔မဟုတ္ ဟန္႔တားတဲ႔ပုံစံလား ဆိုတာကိုလဲ စဥ္းစား ရမယ္ ဆိုတာ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြက လက္ခံၾကတယ္....။ Microeconomics ဆိုတာကေတာ႔ အိမ္ေထာင္စု တစ္ခု၊ က႑တစ္ခု၊ ကို သီးသန္႔ ေလ႔လာတာပါ။

ေဘာဂေဗဒပညာရပ္ဆုိင္ရာ ရွဳေထာင္႔

ေဘာဂေဗဒ ရွဳေထာင္႔မွာ အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ႔ features (၃) ခုရွိပါတယ္..။

(၁) ရွားပါးမႈနဲ႔ ေရြးခ်ယ္မႈ Scarcity and Choice

         လူေတြရဲ႕ လုိအင္ဆႏၵေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကမာၻၾကီးမွာ တုိင္းျပည္ေတြမွာရွိတဲ႔ ရွားပါးတဲ႔ သယံဇာတ resources ေတြကို အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လုိ ေရြးခ်ယ္ အသုံးခ်မလဲ ဆိုတာကို ေလ႔လာတာ Economics ပညာရပ္ပါ။ သယံဇာတေတြက အကန္႔ အသတ္နဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ႔အတြက္ ေရြးခ်ယ္မွဘဲ ရမွာပါ..။ ဒီေနရာမွာ "ေရြးခ်ယ္" ဆိုတဲ႔ စကားလုံးဟာ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ အားလုံးကို မရရွိႏုိင္ပါဘူး။   ေရြးခ်ယ္ရၿပီ  ျဖစ္တဲ႔အတြက္ ဘယ္ဟာကို ရရွိဖို႔ ဘယ္ဟာကို စြန္႔လႊတ္ မလဲဆိုတာ ထည္႔ စဥ္းစားရပါၿပီ။ ဒါေၾကာင္႔ Economics ရဲ႕ အဓိက သေဘာတရားက "There is no free lunch." ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္႔ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က   ေန႔လည္စာနဲ႔ ဧည္႔ခံတဲ႔အခါ ကိုယ္႔အေနနဲ႔ ၾကည္႔ရင္ ဒါဟာအလကား ရတာ ထင္ရေပမဲ႔ အျခားတစ္ေယာက္က ပိုက္ဆံက်ခံရပါတယ္..။

စီးပြားေရးစံနစ္မ်ား

       လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတုိင္းမွာ စီးပြားေရးစံနစ္တစ္ခုစီ ရွိၾကပါတယ္..။ စီးပြားေရးစံနစ္တစ္ခုဟာ (၁) ဘာကုန္စည္ေတြကို ထုတ္လုပ္မလဲ။ (၂) ဘယ္လိုထုတ္လုပ္မလဲ။ (၃) အဲဒီကုန္စည္ေတြကို ဘယ္သူေတြ က ရမွာလဲ။ (၄) ေျပာင္းလဲမႈကို ဘယ္လို လက္ခံယူမလဲ။ (၅) နည္းပညာ တုိးတက္မႈ ကို ဘယ္လို ျမွင္႔တင္ေပးမလဲ .. စတာေတြကို စဥ္းစား ဆုံးျဖတ္ရပါတယ္..။ စီးပြားေရးစံနစ္ေတြ ဆိုတာကလဲ သြင္းအားစုေတြကို ဘယ္သူေတြက ပိုင္သလဲ အရေသာ္လည္းေကာင္း၊  စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ေတြကုိ တြန္းအားေပးတဲ႔၊ ပူးေပါင္း ညွိႏိႈင္း   ေဆာင္ရြက္တဲ႔၊ ညႊန္ၾကားတဲ႔ နည္းစနစ္ေတြ အရ ေသာ္ လည္းေကာင္း ကြဲျပားသြားၾကပါတယ္..။ စီးပြားေရး စံနစ္ေတြ မွာ အစြန္းေရာက္ စံနစ္ ၂ ခု ရွိပါတယ္..။ ဗဟို ခ်ဳပ္ကိုင္စနစ္ျဖစ္တဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္ သို႔မဟုတ္ ကြန္ျမဴနစ္စံနစ္ နဲ႔ ေဈးကြက္ စီးပြားေရးစံနစ္ သုိ႔မဟုတ္ အရင္းရွင္စံနစ္ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္..။ အခု ေဈးကြက္စီးပြားေရးစံနစ္ကို အေလးေပးၿပီး ေရးသားခ်င္ပါတယ္..။